Corocznie obchodzony w maju Dzień Hutnika daje okazję do wspomnień i refleksji- Łączy się z przeglądem działalności naukowej i dydaktycznej, rozliczeniem wyników ubiegłego roku i konfrontacją dorobku z zamierzeniami i ambicjami. W roku 2000 obchodzono 50-lecie Wydziału Inżynierii Procesowej, Materiałowej i Fizyki Stosowanej nierozerwalnie związanego z hutnictwem polskim. Wraz z jubileuszem Politechniki obchodzono 25 rocznicę tzw. Spotkań pod Kadzią, tradycji wywodzącej się z austriackiej uczelni Loeben, gdzie polscy studenci kierunku górniczo-hutniczego kultywowali ducha narodowego. Podczas pasowania na adeptów sztuki górniczo-hutniczej śpiewano pieśni staropolskie na zwyczajowych spotkaniach w karczmie piwnej, dzięki którym "duch w narodzie nie zginął", a tradycje tych spotkań do dzisiaj przekazywane są kolejnym pokoleniom studentów.
Dzień Hutnika inauguruje J.M. Rektor Politechniki Częstochowskiej na uroczystej akademii, dając początek przeglądom, konfrontacjom naukowym i refleksjom inspirującym do modyfikacji i dalszego rozwoju częstochowskiego środowiska akademickiego.
W okresie hutniczego święta organizuje się sesje naukowe, których uczestnikami są naukowcy krajowi i zagraniczni, młoda kadra i studenci Politechniki Częstochowskiej i zaprzyjaźnionych z nią uczelni. Sesje młodych naukowców obejmują dorobek nauczycieli akademickich, przede wszystkim z Wydziału Metalurgii i Inżynierii Materiałowej, jak również z innych Wydziałów Uczelni, które zajmują się tematyka związaną z hutnictwem.
Do udziału w sesjach zapraszani są przedstawiciele Akademii Górniczo-Hutniczej, Politechniki ¦ląskiej, Instytutu Metali Niezależnych, naukowcy z uczelni zagranicznych, emerytowani pracownicy. Politechniki Częstochowskiej oraz absolwenci Wydziału. M.in. studenci skupieni w kołach naukowych Politechniki, podobnie do młodej kadry, prezentują na sesjach swój dorobek badawczy. Ich referaty poświęcone są niekiedy rozwiązywaniu poważnych zagadnień hutniczych i są przedmiotem konkursu, do którego zapraszani są ich koledzy z uczelni technicznych zaprzyjaźnionych z Politechnika Częstochowską.
W 1975 r. zapoczątkowano na Wydziale Metalurgii i Inżynierii Materiałowej tradycję uroczystego pasowania na hutnika - tzw. Przemianek. Początkowo uroczystość ta odbywała się na Balu Metalurgów, a obecnie jest częścią akademii inaugurującej obchody Dnia Hutnika. Wybrani przedstawiciele poszczególnych specjalności wprowadzani są na sale przez mistrza ceremonii i dwóch jego pomocników ubranych w robocze stroje hutnicze.
Kandydaci do stanu hutniczego składają ślubowanie powtarzając za mistrzem: "Przyrzekam uroczyście ze wszystkich sił pracować w szeregach polskich hutników nad rozwojem i podnoszeniem dobrobytu Naszej Ojczyzny Rzeczpospolitej polskiej i przyrzekani stać na straży honoru i godności stanu hutniczego. " Po złożeniu przyrzeczenia mistrz kolejno przyzywa do siebie pasowanych studentów i nakazuje: "Weź młot, sztabę żelaza szlachetnego i przekuj ją w imieniu swoim i swojej specjalności".
Studentowi ubranemu w fartuch skórzany i biały kapelusz hutniczy pomocnicy mistrza przekazują młot, a próbkę żelaza przytrzymują w kleszczach na kowadle. Student trzykrotnie ją przekuwa, po czym mistrz mówi do pasowanego: " Od tej chwili wszedłeś do rodziny hutników polskich " i prosi Ławę Starszych o potwierdzenie faktu przyjęcia adepta do grona specjalistów, wręczając jednocześnie studentowi okolicznościowy dyplom, który go przyjmuje wraz z gratulacjami starszyzny hutniczej.
Tradycje hutnicze kultywowane są nie tylko w obrzędach i na spotakaniach hutniczych, ale również przy pomocy prezentacji twórczości artystycznej, której przeglądy odbywają się co kilka lat. Prezentowane są na nich prace plastyków zawodowych, studentów Wyższej Szkoły Pedagogicznej, a także uczniów ze szkół Częstochowy i innych miast Polski. Obchody dnia hutnika wielokrotnie uświetniali wystawami swoich prac plastycy Zdzisław Cierniak i Leon Maciej, a także studenci kierunków plastycznych częstochowskiej WSP i uczniowie Szkoły Podstawowej nr 13 z Częstochowy oraz Szkoły Podstawowej nr 16 z Kalisza.